4 Ocak 2021

Mutlu Olma Korkusu – Çerofobi

Yaşam her zaman düz bir çizgide ilerlemiyor, çoğu zaman inişleri ve çıkışları var. Hoşumuza giden durumlarda mutluluktan uçabilir, bazen de ağlayabiliriz. Ancak mutsuzluğun, mutluluğun hemen ardından gelen bir duygu olduğuna dair inanışlarımız, ayakları yere basmayan bir düşünceden fazlası değil.

“Tüm fobilerde olduğu gibi çerofobide de fobinin dereceleri var. Kimi sadece arkadaşlarıyla çok eğlendiği bir akşam eve dönerken olumsuz bir durumla karşılaşabileceği ihtimalini aklından geçirirken, kimi de neşelenebileceği ortamlardan ve iletişimlerden kaçınır. Bu durum bazı kişilerde ise mutlu ve neşeli ortamlardayken bulantı ya da nefes darlığı gibi semptomlar şeklinde ortaya çıkabilir.”

Dikkat Çerofobi Var

Son çıkardığı Mutluluk Faktörü isimli kitabında konu hakkında değerlendirmeler yapan Selin Yetimoğlu; “Çerofobi sözcüğü, Yunanca’da ‘Memnunum’ anlamına gelen ‘Chairo’dan geliyor. Ve tabii diğer pek çok fobi gibi bu fobiye sahip olmayanlar da fobisi olanları anlamakta güçlük çekiyor. Yükseklik korkusu olmayanların çoğu, yükseklik korkusu olan kişilerle empati yapabiliyorken mutluluk fobisi olanlarla empati yapabilen çok az kişi var” diyor ve sözlerine şöyle devam ediyor; “Çerofobisi olan kişiler her zaman üzgün ve melankolik görünen kişiler olmak zorunda değil. Çoğu dışarıdan bakınca halinden memnun görünse de aklından geçen düşünceler kendisini rahatsız ediyor olabilir. Örneğin, bir doğum günü partisindedir. ‘Ayıp olur’ ya da ‘arkadaşı üzülür’ gibi sebepler dolayısıyla orada bulunmaya devam ediyordur ancak iç sesi oradan bir an önce çıkmasını söylüyor olabilir.

Hayatında önemli yeri olabilecek mutlu değişimlere izin vermiyor da olabilir. Örneğin, romantik ilişkilerden kaçınıyordur. İlgili kişiler değişse de sonunda yine mutsuz olacağına dair güçlü bir inanç taşıyordur. Ya da pek çok kişinin keyifli ya da eğlenceli olarak nitelendireceği sinemaya gitmek, iş çıkışı kahve içmeye gitmek, komedi dizisi izlemek gibi oldukça basit aktivitelerden bile korkuyor olabilir. Hatta sadece kendisinin değil, çevresindeki kişilerin mutlu olmaya çalışmalarını gereksiz veya zarar veren bir çaba olarak görüyor bile olabilir. Çünkü esas korktuğu mutluluk anı değil, mutluluk anını takip edeceğine inandığı mutsuzluk anıdır.”

İlginizi Çekebilir:   Terapistiniz İçin Romantik Duygularınız Varsa

Çok Güldük Başımıza Kötü Bir Şey Gelecek

Olumsuz Düşünce Kültürünü Beslemeyi Seviyoruz

Bu endişe halini sürekli yaşayanların durumu ise hayli zor. Yıllar içinde yapılan neredeyse tüm araştırmalar hep aynı şeyi söylüyor: Mutluluk anlardan ibarettir. Anı yaşayabildiğimiz ölçüde mutluyuzdur. Keyif aldığımız bir zaman diliminde, ki bu çok basit bir an olabilir, örneğin aileyle bir akşam yemeğinde ya da butik bir standup gösterisinde “Ay keyfim bozulmaz inşallah” diye düşündüğümüz o an mutluluk uçup gider. Bazen güzel dilekler dilerken bile örneğin, yeni araba alan birine “Kazasız belasız kullanmak nasip olsun” diyoruz. İşte dilimize yerleşmiş olan tüm bu olumsuzluklar aslında olumsuz düşünme kültürüne katkı sağlıyor. Ve tüm bunlar kendimize verdiğimiz birer ceza. Öyle ki; kendi mutluluğumuzu durduk yere sabote ediyoruz.

ÇEROFOBİ KİTLELERİN ODAĞINDA

Çerofobisi olan terapist ve performans sanatçısı Noemi Lakmaier, Sidney’de gerçekleştirdiği Cherophobia isimli performansında birbirine bağlı ve helyum dolu binlerce balonun altına kurulan bir mekanizmayla kendini bağlayıp dokuz saat havada asılı kalmış. Sanatçı performansını “Aslında hepimizin mutlu olmayı istemesi gerekiyordu, öyle değil mi” diyerek açıklıyor. Balonlar onu yukarı çekmeye çalışırken kendi ağırlığı onu aşağı çekiyor. Bu metafor gerçekleşmesini istediklerinden korkmasını, kontrol etme isteğini ve gücün verdiği güvensizliği yansıtıyor.

KORKUNUZUN SEVIYESINI ÖLÇÜN

Çerofobi, psikolojide üzerine henüz az sayıda çalışma yapılmış bir konu. Fakat tabii depresyonla yakın bir ilişkisi olduğu konusu da bilinen bir gerçek. Ancak depresyonun sebebi mi yoksa sonucu mu olduğu henüz belirlenememiş durumda. Journal of Cross-Cultural Psychology’de yayınlanan bir makalede, yapılan detaylı çalışma neticesinde oluşturulan Mutluluktan Korkma Skalası, çerofobinizin düzeyini belirlemede size yardımcı olabilir. Öyleyse bakın bakalım, aşağıdaki ifadelere olan inanışınıza bir ile yedi arasında bir sayı verecek olsanız her birine kaç verirdiniz? Tüm ifadelere verdiğiniz cevapları değerlendirerek çerofobinizin seviyesini görebilirsiniz.

İlginizi Çekebilir:   “Hayır” diyebilmeyi öğrenmek önemlidir.

+Çok neşeli olmak istemem. Çünkü neşe çoğunlukla üzüntüyle sonuçlanır.

+Felaketler genellikle talihli durumlardan hemen sonra gelir.

+Çok fazla neşenin olumsuz sonuçları vardır.

MUTLULUK FOBİSİYLE MÜCADELE

Literatüre baktığımızda çerofobinin tedavi edilmesinde psikoterapi, bilişsel davranışçı terapi, anksiyeteyi azaltmaya yönelik ilaç kullanımı ve rahatlama teknikleri kullanıldığını görüyoruz. Bu rahatlama teknikleri arasında yer alan otojen gevşeme sayesinde bedensel farkındalık ve imgeleme gibi metotlarla rahatlama sağlanabiliyor. Neşeli durumların yarattığı stresi azaltmak için kullanılan bir diğer rahatlama tekniği ise meditasyon oluyor. Meditasyonun duyguları yönetmeyi kolaylaştırdığına dair çeşitli akademik çalışmalar bulunuyor. Korku ve kaygısını yönetebilen kişilerde çerofobinin olumsuz etkileri azalıyor. Kişi böylelikle zaman içinde neşe ve mutluluğun kendisi için kötü olacağı düşüncesinden kurtuluyor.

BİLİNÇLİ FARKINDALIK HALİ

Anda kalabilme becerisi herkesin mutluluk seviyesini artırma gücüne sahip. Bu, özellikle mutluluktan sonra mutsuzluğun geleceğine inanan kişiler için daha hayati bir beceri oluyor. Çünkü mutlu olduğu anın tadını çıkarabilen kişi, geçmişten getirdiği ya da geleceğe dair düşünceleri daha rahat bir şekilde zihninden uzaklaştırabiliyor. Bilinçli farkındalık da diyebileceğimiz mindfulness kavramı ise tam bu noktada devreye giriyor. Çünkü geçmişe ya da geleceğe giden zihnin nazikçe ve bilinçli şekilde şu ana taşınabilmesi geliştirilebilecek bir alışkanlık. Meditasyonlarsa mindfulness’ın en güçlü araçlarından biri olduğu için çerofobi tedavisinde önemli bir yere sahip. Nefes egzersizleriyle zihni sakinleştirme de burada kullanılan bir başka rahatlama tekniği oluyor.

Mutlu olmak herkesin hakkı. Kayseri Psikoloji alanında çok değerli uzman psikolog ve terapistler bulunmaktadır. Kendi çabanızla üstesinden gelemediğiniz sorunlar, fobiler varsa konu ile ilgili sitemizde arama yaparak kendinize uygun psikolog, psikiyatr veya terapistleri inceleyerek danışmanızı tavsiye ederiz.

Bir cevap yazın